Ung thư cổ tử cung là một trong những bệnh ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản và tính mạng. Theo thống kê, mỗi năm có hàng trăm nghìn ca mắc mới trên toàn thế giới, trong đó nguyên nhân chủ yếu đến từ virus HPV. Tuy nhiên, không phải ai nhiễm HPV cũng bị ung thư và có nhiều yếu tố khác làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Hiểu rõ nguyên nhân ung thư cổ tử cung sẽ giúp phụ nữ chủ động hơn trong việc phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe của mình.
HPV là gì? Vì sao HPV là nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung?
Human Papillomavirus (HPV) là một trong những loại virus phổ biến nhất lây truyền qua đường tình dục và được xem là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư cổ tử cung. Với hơn 100 chủng khác nhau, HPV có thể tồn tại âm thầm trong cơ thể, đôi khi không gây bất kỳ triệu chứng nào.
Tuy nhiên, một số chủng nguy hiểm như HPV-16 và HPV-18 có khả năng gây tổn thương tiền ung thư, dẫn đến ung thư cổ tử cung nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời.
HPV có thể lây lan nhanh chóng thông qua nhiều con đường, phổ biến nhất là:
- Quan hệ tình dục không an toàn: Dù là quan hệ qua đường âm đạo, hậu môn hay miệng, nguy cơ nhiễm HPV vẫn rất cao.
- Tiếp xúc da kề da với vùng nhiễm bệnh: Ngay cả khi không có dấu hiệu rõ ràng, virus vẫn có thể truyền từ người này sang người khác.
- Sử dụng chung vật dụng cá nhân: Khả năng lây nhiễm qua đồ dùng cá nhân như khăn tắm, dao cạo có thể xảy ra nhưng rất hiếm.
HPV có thể tồn tại trong cơ thể một thời gian dài mà không biểu hiện triệu chứng, khiến nhiều người không biết mình đã bị nhiễm, vô tình lây truyền cho bạn tình và làm tăng nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung.
Những yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc ung thư cổ tử cung
Quan hệ tình dục sớm, nhiều bạn tình – Nguy cơ phơi nhiễm HPV cao
Quan hệ tình dục ở độ tuổi quá trẻ khi cổ tử cung chưa hoàn thiện về mặt cấu trúc sẽ khiến cơ quan này dễ bị tổn thương, tạo điều kiện cho virus HPV xâm nhập. Bên cạnh đó, việc có nhiều bạn tình cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm các chủng HPV nguy hiểm, đặc biệt là HPV-16 và HPV-18 – hai tác nhân chính gây ung thư cổ tử cung.
Hút thuốc lá – Chất độc làm biến đổi tế bào cổ tử cung
Các hóa chất trong khói thuốc, đặc biệt là benzopyrene và nitrosamine, có thể phá hủy DNA tế bào cổ tử cung, khiến chúng dễ bị tổn thương và bị virus HPV tấn công. Phụ nữ hút thuốc lá hoặc thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung cao hơn so với người không hút.
Hệ miễn dịch suy yếu – Điều kiện thuận lợi cho HPV phát triển
Hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp cơ thể chống lại virus HPV một cách tự nhiên. Tuy nhiên, nếu hệ miễn dịch suy giảm do HIV, các bệnh mãn tính, chế độ dinh dưỡng kém hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch kéo dài, cơ thể sẽ không thể loại bỏ virus, làm tăng nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung.
Sử dụng thuốc tránh thai trong thời gian dài – Ảnh hưởng đến sự phát triển tế bào
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc sử dụng thuốc tránh thai trên 5 năm có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung. Nguyên nhân được cho là do sự thay đổi nội tiết tố ảnh hưởng đến tế bào cổ tử cung, khiến chúng dễ bị tổn thương hơn khi tiếp xúc với HPV.
Sinh con nhiều lần – Cổ tử cung phải chịu tổn thương liên tục
Mỗi lần mang thai và sinh nở, cổ tử cung phải giãn nở và phục hồi, làm gia tăng nguy cơ tổn thương tế bào. Quá trình này lặp đi lặp lại nhiều lần sẽ khiến cổ tử cung trở nên nhạy cảm hơn trước sự tấn công của virus HPV, làm tăng nguy cơ mắc ung thư.
Dinh dưỡng và lối sống ảnh hưởng thế nào đến nguy cơ ung thư cổ tử cung?
Chế độ dinh dưỡng kém – Hệ miễn dịch suy yếu, nguy cơ mắc bệnh cao
Cơ thể thiếu vitamin C, E, axit folic sẽ làm suy giảm khả năng chống lại virus HPV, khiến quá trình tái tạo tế bào trở nên bất thường. Nếu không bổ sung đầy đủ dưỡng chất từ thực phẩm như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, cơ thể sẽ mất đi hàng rào bảo vệ tự nhiên, làm gia tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung.
Lối sống không lành mạnh – Nhân tố đẩy nhanh quá trình bệnh lý
Căng thẳng kéo dài, lười vận động, thức khuya và tiếp xúc với môi trường ô nhiễm cũng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, tạo điều kiện để virus HPV phát triển mạnh mẽ hơn. Vì vậy, duy trì thói quen sống khoa học, tập thể dục thường xuyên và kiểm soát căng thẳng là những yếu tố quan trọng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
Yếu tố di truyền có làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung?
Ung thư cổ tử cung không phải là bệnh di truyền trực tiếp, nhưng yếu tố gia đình vẫn có ảnh hưởng nhất định. Nếu trong gia đình có mẹ hoặc chị gái từng mắc bệnh, nguy cơ của bạn có thể cao hơn. Nguyên nhân có thể xuất phát từ sự di truyền các đặc điểm miễn dịch, khả năng chống lại virus HPV – tác nhân chính gây ung thư cổ tử cung.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng phụ nữ có người thân mắc ung thư cổ tử cung có thể mang những biến thể gen ảnh hưởng đến cách cơ thể phản ứng với HPV. Điều này khiến họ dễ bị tổn thương hơn trước virus, từ đó làm tăng khả năng phát triển bệnh.
Những dấu hiệu sớm cảnh báo ung thư cổ tử cung do HPV
Nhận biết sớm các triệu chứng có thể giúp phát hiện và điều trị kịp thời. Dưới đây là những dấu hiệu quan trọng không nên bỏ qua:
Xuất huyết âm đạo bất thường
Chảy máu ngoài chu kỳ kinh nguyệt, đặc biệt sau khi quan hệ tình dục, có thể là dấu hiệu cảnh báo tổn thương tiền ung thư ở cổ tử cung. Nếu hiện tượng này xảy ra thường xuyên, cần thăm khám ngay.
Đau vùng chậu, khó chịu khi quan hệ
Cơn đau kéo dài ở vùng bụng dưới hoặc cảm giác đau rát khi quan hệ có thể liên quan đến sự phát triển bất thường của tế bào cổ tử cung. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm cần được kiểm tra.
Khí hư bất thường
Dịch âm đạo có màu xanh, vàng hoặc lẫn máu, kèm theo mùi hôi khó chịu, có thể liên quan đến viêm nhiễm hoặc sự thay đổi của cổ tử cung do tác động của virus HPV – nguyên nhân ung thư cổ tử cung phổ biến nhất.
Chu kỳ kinh nguyệt thất thường
Kinh nguyệt kéo dài bất thường, rối loạn hoặc lượng máu kinh thay đổi có thể phản ánh sự bất ổn trong hoạt động của tử cung, cần theo dõi kỹ lưỡng.
Mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân
Cảm giác kiệt sức kéo dài, giảm cân nhanh chóng mà không do chế độ ăn uống hay vận động có thể là dấu hiệu của ung thư cổ tử cung giai đoạn tiến triển.
Phát hiện sớm giúp tăng tỷ lệ điều trị thành công. Hãy chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ và tiêm phòng HPV để phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh.
Hiểu rõ nguyên nhân ung thư cổ tử cung giúp phụ nữ chủ động phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe. Hãy thăm khám định kỳ, tiêm vắc-xin HPV và duy trì lối sống lành mạnh để giảm nguy cơ mắc bệnh. Chia sẻ bài viết để nâng cao nhận thức cộng đồng, hoặc để lại câu hỏi nếu bạn cần tư vấn thêm!