Ung thư cổ tử cung không chỉ là nỗi ám ảnh của nhiều phụ nữ mà còn là một trong những căn bệnh ung thư phổ biến nhất hiện nay. Điều đáng lo ngại là không phải ai cũng hiểu rõ nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung, dẫn đến tâm lý chủ quan trong việc phòng ngừa.
Nhiều người cho rằng chỉ có virus HPV mới là thủ phạm, nhưng thực tế, còn rất nhiều yếu tố nguy cơ tiềm ẩn có thể âm thầm tấn công cơ thể. Vậy đâu là những tác nhân chính dẫn đến căn bệnh ung thư cổ tử cung? Liệu có cách nào giúp phụ nữ chủ động bảo vệ sức khỏe trước hiểm họa ung thư cổ tử cung? Hãy cùng khám phá trong bài viết dưới đây.
Ung thư cổ tử cung là bệnh gì?
Ung thư cổ tử cung là một trong những bệnh lý ác tính phổ biến ở phụ nữ, xảy ra khi các tế bào biểu mô lát hoặc tế bào biểu mô tuyến tại cổ tử cung phát triển bất thường, hình thành nên khối u ác tính. Những tế bào này sẽ “nhân” lên mất kiểm soát, xâm lấn đến các mô xung quanh và có thể di căn tới các cơ quan khác như phổi, gan, bàng quang, âm đạo và trực tràng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người mắc phải.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có hơn 500.000 ca mắc mới và khoảng 250.000 ca tử vong do ung thư cổ tử cung. Con số này được dự báo sẽ tăng lên đến 443.000 ca tử vong vào năm 2030, gấp đôi số ca tử vong liên quan đến các biến chứng sản khoa.
Tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận hơn 4.000 ca mắc mới và hơn 2.000 ca tử vong. Chi phí điều trị căn bệnh này khá cao, gây áp lực lớn đến kinh tế gia đình và xã hội, đồng thời để lại những hậu quả nặng nề về sức khỏe, tâm lý và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Đây là loại ung thư đứng thứ tư về mức độ phổ biến ở phụ nữ trên toàn thế giới, nhưng may mắn là bệnh có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu như được phát hiện sớm.
Các giai đoạn phát triển của ung thư cổ tử cung: Nhận diện sớm để tăng cơ hội chữa trị
Ung thư cổ tử cung tiến triển qua nhiều giai đoạn khác nhau, từ khi tế bào bất thường mới xuất hiện cho đến khi ung thư di căn đến các cơ quan xa. Theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), căn bệnh này được chia thành bốn giai đoạn chính:
- Giai đoạn 0 (tiền ung thư): Các tế bào bất thường chỉ giới hạn trên bề mặt cổ tử cung, chưa xâm nhập vào các mô sâu hơn. Đây là thời điểm lý tưởng để can thiệp, giúp ngăn ngừa sự tiến triển thành ung thư.
- Giai đoạn 1: Tế bào ung thư đã bắt đầu xâm nhập vào mô cổ tử cung nhưng vẫn khu trú trong phạm vi giới hạn, chưa lan ra bên ngoài. Nếu phát hiện ở giai đoạn này, tiên lượng điều trị rất khả quan.
- Giai đoạn 2: Khối u phát triển và lan đến các mô lân cận như âm đạo hoặc các mô xung quanh cổ tử cung, làm tăng mức độ phức tạp trong điều trị.
- Giai đoạn 3 – 4: Ung thư bước vào giai đoạn nguy hiểm khi lan rộng đến các cơ quan xa hơn như bàng quang, trực tràng, thậm chí di căn đến phổi, gan hoặc các bộ phận khác trong cơ thể. Việc điều trị lúc này gặp nhiều thách thức và đòi hỏi phác đồ chuyên sâu.
Phát hiện bệnh càng sớm, cơ hội điều trị thành công càng cao, giúp bảo toàn sức khỏe cũng như khả năng sinh sản. Vì vậy, tầm soát định kỳ và nhận biết dấu hiệu bất thường là chìa khóa quan trọng để phòng ngừa ung thư cổ tử cung.
Nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung: Hiểu rõ để phòng tránh hiệu quả
Virus HPV – Thủ phạm chính trong các nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung
Virus HPV (Human Papillomavirus) là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến ung thư cổ tử cung. Theo thống kê, hơn 99% các trường hợp mắc bệnh có liên quan đến HPV, đặc biệt là hai chủng nguy hiểm HPV 16 và HPV 18 – Nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung.
HPV lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục không an toàn, ngay cả khi sử dụng bao cao su. Virus này có thể tồn tại âm thầm trong cơ thể nhiều năm mà không biểu hiện triệu chứng rõ ràng, khiến nhiều người chủ quan. Đây chính là lý do tại sao việc tầm soát định kỳ và tiêm phòng HPV trở thành biện pháp quan trọng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
Nhiễm HPV có đồng nghĩa với nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung?
Không phải ai nhiễm HPV cũng sẽ đồng nghĩa là mắc phải nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung. Trong phần lớn trường hợp, hệ miễn dịch khỏe mạnh có thể tự loại bỏ virus trong vòng 1 – 2 năm. Tuy nhiên, nếu virus tồn tại lâu dài trong cơ thể và gây tổn thương liên tục đến tế bào cổ tử cung, nguy cơ ung thư sẽ gia tăng đáng kể.
Những yếu tố làm suy yếu hệ miễn dịch hoặc tạo điều kiện cho virus HPV phát triển mạnh có thể khiến quá trình chuyển biến từ nhiễm virus sang ung thư diễn ra nhanh hơn.
Các yếu tố nguy cơ làm gia tăng khả năng mắc phải ung thư cổ tử cung
Quan hệ tình dục quá sớm hay có nhiều bạn tình
Quan hệ tình dục trước 18 tuổi làm tăng nguy cơ nhiễm HPV do lúc này cổ tử cung chưa phát triển hoàn chỉnh, dễ bị tổn thương.
Ngoài ra, quan hệ với nhiều bạn tình hoặc có bạn tình từng nhiễm HPV cũng làm gia tăng nguy cơ mắc phải nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung. HPV không chỉ lây qua quan hệ tình dục thông thường mà còn có thể lây qua tiếp xúc da kề da ở vùng sinh dục.
Hút thuốc lá – Yếu tố nguy cơ ít ai ngờ
Phụ nữ hút thuốc lá có nguy cơ mắc nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung cao gấp 2 – 3 lần so với người không hút. Nguyên nhân là do các chất độc trong thuốc lá làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể khó đào thải HPV.
Ngoài ra, nicotine và nhiều hợp chất độc hại khác trong khói thuốc có thể làm tổn thương tế bào cổ tử cung, tạo điều kiện thuận lợi cho virus phát triển và gây đột biến ác tính.
Hệ miễn dịch suy yếu – Cơ hội cho virus HPV phát triển
Những người có hệ miễn dịch suy giảm do bệnh lý như HIV/AIDS, tiểu đường hoặc đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch (chẳng hạn sau ghép tạng) có nguy cơ nhiễm HPV cao hơn.
Hệ miễn dịch đóng một vai trò quan trọng trong việc kiểm soát sự phát triển gia tăng của virus. Khi hệ thống bảo vệ này bị suy yếu, HPV có nhiều cơ hội xâm nhập và gây tổn thương lâu dài đến cổ tử cung. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung mà “phái đẹp” cần phải lưu ý.
Sinh nở nhiều lần – Tác động đến cổ tử cung
Nhiều nghiên cứu cho thấy phụ nữ sinh từ 3 con trở lên có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung cao hơn. Nguyên nhân là do quá trình sinh nở liên tục gây tổn thương đến mô cổ tử cung, khiến vùng này trở nên nhạy cảm hơn với sự tấn công của virus HPV.
Bên cạnh đó, sự thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ có thể làm suy giảm khả năng miễn dịch, tạo điều kiện cho HPV phát triển mạnh hơn.
Dùng thuốc tránh thai kéo dài
Một trong những nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung mà nghiên cứu phát hiện ra được chính là việc sử dụng thuốc tránh thai đường uống liên tục trên 5 năm có thể làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung.
Nguyên nhân có thể liên quan đến sự thay đổi nội tiết tố do thuốc tránh thai gây ra, ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát virus HPV của cơ thể. Tuy nhiên, nguy cơ này có thể giảm dần sau khi ngừng sử dụng thuốc.
Dấu hiệu cảnh báo “đỏ” về ung thư cổ tử cung
Triệu chứng nhẹ ban đầu thường không được chú ý đến
Ung thư cổ tử cung giai đoạn sớm thường không có triệu chứng rõ ràng, nhưng một số dấu hiệu có thể xuất hiện như:
- Chảy máu âm đạo bất thường (sau quan hệ, giữa chu kỳ kinh hoặc sau mãn kinh).
- Khí hư có mùi hôi, màu lạ (vàng, xanh, nâu kèm máu).
- Đau khi quan hệ tình dục.
- Đau nhói ở vùng bụng dưới hay vùng chậu trong thời gian kéo dài.
Khi nào nên đi khám để tầm soát ung thư cổ tử cung?
Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường không ổn nào, bạn nên đến gặp bác sĩ ngay. Ngoài ra, phụ nữ từ 21 tuổi trở lên nên tầm soát định kỳ bằng xét nghiệm phết tế bào cổ tử cung (Pap smear) và HPV.
Hiểu rõ nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung giúp phụ nữ chủ động phòng tránh căn bệnh nguy hiểm này. Yếu tố hàng đầu dẫn đến bệnh là nhiễm virus HPV, bên cạnh đó còn có các nguy cơ khác như quan hệ tình dục sớm, hệ miễn dịch suy yếu, hút thuốc lá và chế độ dinh dưỡng kém.
Đừng chủ quan trước bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, phát hiện sớm sẽ giúp nâng cao hiệu quả điều trị, bảo vệ sức khỏe và khả năng sinh sản về lâu dài. Hãy hành động ngay hôm nay để ngăn chặn ung thư cổ tử cung trước khi quá muộn!